KPI (Key Performance Indicator) Türkçe’ye anahtar performans göstergesi olarak çevirebiliriz. KPI bir işletmenin belirlediği hedeflere ne etkide ulaştığını gösteren ölçülebilir değerdir.
İşletmelerin organizasyon yapıları büyüklüklerine göre çeşitlendiği için her organizasyonun kendi alt dallarında oluşturduğu KPI’lar vardır. Daha somut ifade etmek gerekirse, işletme genel organizasyonu için birleştirici genel bir KPI oluşturur ve bünyesinde her bir departman için ayrı ayrı KPI’lar barındırır. Genel KPI şirketin tüm departmanlarla birleştirilmiş genel performansa odaklanırken her bir departman da (satış , pazarlama, satınalma, çağrı merkezi vb.) belirledikleri hedefleri ölçebilecekleri birer KPI oluştururlar.
KPI neden önemlidir?
KPI temelinde hedef koyma olduğu için, eğer yöneticiler ölçülebilir ve öngörülebilir hedef koymada başarılı değillerse KPI’lar anlamlı bir sonuç vermeyecektir ve sağlıksız değerlendirmelere sebep olacaktır. Bu bir zincir olduğu için akabinde alınacak kararlar hep yanlış kararlar olacak ve bu da yanlış strateji belirlenmesiyle sonuçlanacaktır.
KPI ile bir hedef belirlersiniz ve o hedefe ulaşana kadar süreci izlersiniz. Yani gecikmeli göstergeler ve öncü göstergeler arasındaki farkları olumlu yönde geliştirdiğinizde KPI’ınız doğru belirlenmiş ve yönetilmiştir. Net bir örnekle açıklayalım:
Kilolarınızdan memnun değilsiniz KPI oluşturarak planlı biçimde zayıflamak istiyorsunuz. Mevcut kilonuz gecikmeli göstergedir çünkü geçmişteki başarınızı gösterir ve günlük aldığınız kaloriler öncü göstergelerdir, gelecekte gerçekleşecek başarıyı tahmin ederler. Eğer siz 100 kiloysanız ve inmek istediğiniz kilo 80 ise, almanız gereken hedef kalori miktarı günlük 1600 kaloridir ki gecikmeli KPI’ınız (100kg) öncü KPI’ya (80kg) bir yılda ulaşabilsin.
- Gecikmeli gösterge var: mevcut kilo
- Öncü gösterge var: günlük 2500-3000 kalori alıyorsunuz.
- Hedef var: yıl sonuna kadar 80 kilo olmak
- Süreçte gösterilecek performans belli: günlük 1600 kalorinin üzerine çıkmamak.
İşte size ölçülebilir, öngörülebilir ve önlem alınabilir KPI örneği.
KPI’larınız SMART yöntemine uyumlu mu?
KPI oluştururken ölçme değerlendirme SMART’a göre olmalıdır.
Specific: hedefiniz net ve belirgin mi?
Measurable: süreç ve işleyiş ölçülebilir mi?
Achievable: hedef gerçekten ulaşılabilir bir düzeyde mi?
Relevant: hedef işletmenin organizasyonuyla ne kadar örtüşüyor?
Time-Bound: hedefe ulaşmada belirlenen zaman aralığı doğru mu?
KPI net olmalıdır
Açık ve somut hedefler koymak KPI’ın birinci kuralıdır. İlgili çalışanların hedefin ne olduğunu anlamaması söz konusu olamaz. Aksi takdirde yapılan işin amaç ve nihai hedefin ne olduğunu bilmeyen çalışanlardan işe değer katmalarını beklemek abes olacaktır. KPI’ların yapılan iş hakkında stratejik bir şeyler ifade etmesi gerekir. Yani sadece KPI’lara bakarak şirketin iş modeli hakkında birçok şey öğrenebilmelisiniz.