ÖFKE & STRES YÖNETİMİ
Öfke…
A – Normal,
B – Herkes tarafından hissedilen,
C – Vazgeçilemeyen,
D – Güçlü fakat kontrol edilmesi öğrenilebilen,
E – Saldırganlıkla aynı şey olmayan (saldırganlık; öfkenin kontrol edilemediği durumda ortaya çıkan bir davranıştır),
F – Yukarıdakilerin hepsi.
Eğer cevabınız F ise, öfkenin herkes tarafından hissedilen normal bir duygu olduğunu kabul ediyorsunuz demektir. Öfke bir davranış değildir. Öfke hayatın bir parçasıdır ve toplumun bize öfkemizle nasıl baş edeceğimizi öğretmede pek başarılı olduğu söylenemez. Genellikle kızların öfkeli görünmesi hoş karşılanmazken, erkeklerin öfkelerini olumsuz davranışlarla dışa vurmaları teşvik edilir ve ödüllendirilir.
Öfke uygun ifade edildiğinde, son derece sağlıklı ve doğal bir duygudur. Ancak kontrolden çıkıp yıkıcı hale dönüşürse iş hayatında, kişisel ilişkilerde ve genel yaşam kalitesinde sorunlara yol açar. Pek çok kişisel ve sosyal
Problemlerin (örneğin; çocuk istismarı, aile içi şiddet, fiziksel ya da sözel saldırganlık, toplumsal şiddet) temelinde öfke vardır. Öfke hem dışsal, hem de içsel bazı olaylarla ortaya çıkar.
Arkadaşınız, anneniz, kardeşiniz, sokaktaki bir adam, öğretmeniniz gibi belli bir insana öfkelenebileceğiniz gibi; trafik sıkışıklığı, iptal edilen bir randevu gibi bir olaya da öfkelenebilirsiniz. Öfkelenmenizden kendi kişisel kuruntularınız sorumlu olabileceği gibi, daha önceden başınızdan geçmiş ve sizi öfkelendirmiş bazı olayların anıları da sorumlu olabilir.
Genellikle öfkeye yol açan nedenler arasında; engellenme, haksızlığa uğrama, fiziksel incinme ve yaralanmalar, tacize uğrama, hayal kırıklığı, saldırıya uğrama, tehditler sayılabilir.
Öfke Kontrolü
Öfkeyi doğru ifade etme becerisini kazanmaya “öfke kontrolü” denir. Öfke kontrolünde temel amaç; saldırganlıktan uzak, şiddet içermeyen, kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar vermeyecek şekilde duygusunu ifade etme becerisini kazanmasıdır. Öfke kontrolünü öğreten pek çok yöntem vardır. Doğru yöntem kişiden kişiye değişir. Doğru yöntemi belirlerken; kişinin kendi kişiliğine, yaşam tarzına uygun olanı seçmesi ve seçtiği yöntemi uygularken günlük yaşamında fazladan sıkıntı hissetmemesi göz önüne alınması gereken temel faktörlerdir.
Eğitimin Amacı; Program, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelen stres ve öfkeyi tanımayı; etkilerini azaltmayı sağlayacak gerekli bilgi, beceri ve yöntemlerin kazandırılmasını amaçlamaktadır.
Eğitimin Faydaları
- Stresi oluşturan faktörlerin ve etkilerinin farkına varılması,
- Stresin zararlı etkilerinden korunulması,
- Stresi engelleyen düşünce modellerinin kavranması,
- Strese tepkinin kontrol edilmesi,
- Duygusal zeka temel faktörlerinin kavranması,
- Bireysel ve takım veriminin arttırılması,
- Yaşam kalitesinin arttırılması.
Stres ve Stresle Başa Çıkma Metotları
Stres nedir? Stres, pek çoğumuzun bildiği gibi, bizi zorlayan, kısıtlayan ve engelleyen olaylar, durumlar karşısında verdiğimiz tepkilerin tümüdür. Stres kavramı birçok insanın düşündüğü gibi sadece üzerimizde hissettiğimiz baskı ve gerginlikle sınırlı değildir.
Stres bir süreç olarak ele alındığında, olayları değerlendirme şeklimizden, düşüncelerimize, duygularımızdan davranışlarımıza kadar pek çok boyuttan oluşur. Stresle baş etmenin en iyi yolu, kişinin kendisinde strese sebep olan şeyleri fark edip kontrol altına almasıdır.
Pek çok insan stresin, kişinin dışında gelişen çevresel nedenlerle oluştuğunu düşünür. Aslında stresi oluşturan bu çevresel etkileri, bireyin nasıl algıladığıdır. Kişi karşılaştığı olayları pek çok faktör ışığında değerlendirir ve yaşadığı olaylara bir anlam yükler. Kişi yaptığı bu değerlendirmeler sonucunda çevresindekiler sebebiyle stres yaşar ya da yaşamaz.
Stres kaynakları kişiden kişiye değişiklik gösterse de, pek çok insan için geçerli olan, bilinen stres kaynaklan da vardır. Stres sinyalleri ise pek çok insan için aynıdır. Stres altında olduğunuzun sinyallerini duygusal, düşünsel, davranışlar ve fiziksel belirtiler olarak alırsınız.
Stres Sinyalleri
Kişilerin stres altında gösterdikleri belirtiler, duygusal, düşünsel, davranışsal ve fiziksel olarak gruplara ayrılabilir. Kişi, stres altındayken bu gruptaki belirtilerden bir kaçını ya da tamamını gösterebilir. Çoğunlukla, yaşadığımız stres düzeyi arttıkça, belirtiler de sayı ve şiddet olarak artış gösterecektir.
Duygusal | Kaygı, Gerginlik, Huzursuzluk, Korku, Utanma |
Düşünsel | Kendini eleştirme, konsantrasyon ve karar verme zorluğu, unutkanlık. başarısızlık ile ilgili düşünceler |
Davranışsal | Kendini eleştirme, konsantrasyon ve karar verme zorluğu, unutkanlık. başarısızlık ile ilgili düşünceler |
| Fiziksel | Kaslarda gerginlik, ellerin terlemesi, baş ağrısı, sırt ya da boyun problemleri, sık hastalanma, yorgunluk hissi, hızlı nefes alma, çarpıntı |
Stresin Sağlığımız Üzerine Zararları
Strese girdiğimizde beyin tüm vücuda ‘savaş veya kaç’ mesajı gönderiyor ve tehlikeden korunmak için vücutta 7 ana değişiklik meydana geliyor. Kalp hücreleri enerji üretmeleri için gerekli besinleri göndermek üzere daha çok kan pompalamaya başlıyor. Kana daha çok oksijen sağlamak için solunum hızı artıyor. Beyne ve kaslara giden kan damarları daha çok oksijen, glikoz ve besin maddesi taşınabilmesi için genişliyor.
Dalak daha çok kan üretmeye başlıyor. Vücut “herhangi bir kazayla karşılaşabilirim” endişesiyle kanın pıhtılaşma yeteneğini arttırıyor. Karaciğer ve iskelet kasları daha çok enerji sağlaması için kana ekstra glikoz salıyor. Göz bebekleri daha iyi görebilmek için büyüyor. Enerjinin sadece kaslar ve beyin tarafından kullanılabilmesi için sindirim yavaşlıyor ve sindirim enzimlerinin salgılanması duruyor.
Stres uzun sürdüğünde bu değişiklikler vücuda zarar vermeye başlıyor. Örneklerle stres sağlığın bir numaralı düşmanları arasında gösterilirken, hayatınızdan zaman çalıyor. Yaşlanma sürecinde büyük etkileri olan stres.
Maruz kalınan orana göre, daha beyaz saçlar, kalın yüz çizgileri, cilt bozuklukları, çeşitli hastalıklar ortaya çıkarıyor. Korunmak için gerekirse uzman desteğinin de mutlaka alınması gerektiğine dikkat çekilen stresin, kısa dönemde tedbirinin alınmaması halinde ciddi sağlık sorunlarını ortaya çıkartabileceği belirtiliyor.